واسنجی روش های برآورد رابطه دبی - اشل با توجه به فرم بستر در حوضه رودخانه قره سو

در ایستگاه های هیدرومتری عمدتاً به دلیل مشکل اندازه گیری دبی در شرایط وقوع سیلاب، رابطه دبی ـ اشل از روی داده های اندازه گیری شده مربوط به شرایط غیر سیلابی استخراج می گردد و برای شرایط سیلابی برون یابی می شود. استفاده از رابطه دبی ـ اشل برون یابی شده برای محاسبه سیلاب ممکن است مقادیر کمتر یا بیشتری را تخمین بزند. علت این موضوع این است که در شرایط جریان سیلابی ممکن است نوع فرم بستر تشکیل شده تغییر یابد و باعث تغییر مقاومت در برابر جریان گردد. بنابراین به منظور پیش بینی بهتر رابطه دبی - اشل لازم است از روابطی استفاده شود که در آن ها مقاومت فرم بستر در نظر گرفته شود. در این تحقیق تلاش شده است که بهترین روش برای توسعه رابطه دبی - اشل ارائه شود. به این منظور از روش های انیشتین - بارباروسا، شن، وایت، انگلوند، براونلی و وان راین برای تکمیل قسمت انتهایی رابطه دبی - اشل حاصل از اندازه گیری در ایستگاه های هیدرومتری واقع بر حوضه قره سو شامل ایستگاه های قورباغستان، دوآب مرگ، خرس آباد، حسین آباد و سرآسیاب و یا ساخت رابطه دبی - اشل در ایستگاه های مذکور استفاده گردید. پس از برداشت داده های مورد نیاز شامل مقاطع عرضی، دبی اندازه گیری شده و اشل متناظر با آن در ایستگاه های موجود و محاسبه دبی و اشل متناظر با آن توسط روش های ذکر شده در سال های مورد بررسی، مقایسه های آماری مختلف بین دبی های محاسباتی و اندازه گیری شده متناظر انجام گردید. نتایج نشان داد که در ایستگاه هایی با مواد بستر درشت دانه غالباً روش انیشتین - بارباروسا نسبت به سایر روش های مذکور به ازای یک اشل ثابت، مقدار دبی جریان را نزدیک به دبی اندازه گیری شده پیش بینی می کند و در ایستگاه هایی بامواد بستر ریز دانه روش شن نسبت به سایر روش ها به ازای یک اشل یکسان، مقدار دبی جریان را نزدیک به دبی اندازه گیری شده پیش بینی می کند، همچنین در ایستگاه های مذکور رژیم جریان در ایستگاه هایی با مواد بستر درشت دانه بیشتر در محدوده رژیم پایینی و انتقالی قرار داشته و فرم بستر غالباً از نوع تلماسه و یا تلماسه شسته شده پیش بینی می شود و در ایستگاه هایی با مواد بستر ریزدانه، رژیم جریان در محدوده رژیم بالایی قرار داشته و فرم بستر غالباً از نوع بستر صاف (بدون فرم)، پادتلماسه و یا سرسره و استخر پیش بینی می شود.